Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası Türkiye’de iş dünyasının gözü bir anda çatışma bölgesine döndü. Türkiye’nin iki ülke ile olan yıllık 40 milyar dolarlık ticaret hacmi turizm, güç, inşaat, dokuma, mücevher ve besin üzere bölümleri de epey yakından ilgilendiriyor.
Rus ordusunun Ukrayna’da ilerleyişi ise Türkiye’nin bu bölgelerdeki ticaretini riske atıyor.
Öyle ki Türk iş dünyası Rusya’da 32 marka ile 655 mağaza ve 2 bin 556 satış noktasında, Ukrayna’da ise 24 marka ile 267 mağaza ve 180 satış noktasında faaliyet gösteriyor.
Ancak artan çatışmalar Türk iş dünyası için de büyük bir belirsizlik sürecini başlatmış durumda.
“Mağazalarımızda altın var”
Rusya’da ve Ukrayna’da çok sayıda mağaza ve satış noktalarına sahip oldukları bilgisini veren ve DW Türkçe’ye açıklamalarda bulunan Mücevher İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Kamar, son iki haftadır bilhassa Ukrayna tarafı için diken üstünde olduklarını söyledi.
Kamar, “Oradaki operasyonumuzda çalışan çalışanımız işgali bekliyordu. Onun için biz ateş sınırına yakın olan bölgelerdeki mağazalarımızı kapatmıştık. Bir de biz mücevherciyiz, mağazalarımızda altın var. Bir de işin bu tarafı var. Kendimizi büyük bir kaosun ortasında bulduk. Artık mağazaları bıraktık can güvenliğini düşünüyoruz” formunda içinde bulundukları durumu anlattı.
Çatışmalar başlayınca bütün AVM ve mağazaların kapandığını belirten Kamar, “Sadece besin ve eczane üzere dükkanlar açık. Çatışma bölgelerine biraz uzak olan kentlerdeki operasyonumuz için de telaşlıydık. Biz de genel olarak bütün mağazalarımızı kapattık ve eserlerimizi güvenlik şirketlerine teslim ettik. Artık ne kadar güvenliyse. Türkiye’ye dönmek isteyenler için çalışıyoruz. Orada kalanlar da korunaklı bölgelere geçmeye çalışıyorlar. Herkeste bir kaygı ve panik var. Kimse ne olacağını bilmiyor. Bu işin nereye kadar gideceğini bilmiyor” tabirlerini kullandı.
Ukrayna askerleri bir köprüde mevzileniyor.
“Şoförler için kriz masası kuruldu”
Uluslararası Nakliyeciler Derneği İdare Konseyi Lider Yardımcısı Fatih Şener ise Ukrayna’da kalan Türk TIR sürücüleri için kriz masası kurduklarını söyledi. Şener, “Türk sürücülerin inançlı bölgelere intikali için daima temas halindeyiz. Şimdilik riskli bir durum yok. İlgili bakanlıklarla da bilgi paylaşımında bulunuyoruz” dedi.
Rusya’da bir depo yatırımlarının bulunduğunu paylaşan Türkiye Deri Sanayicileri Derneği Lideri Burak Uyguner’e nazaran Rusya’da şimdilik bir panik havası oluşmuş değil. Asıl sıkıntılı bölgenin Ukrayna olduğunu aktaran Uyguner, “Güvenlik olarak Rusya tarafında bir sorun yok. Lakin öbür bir durum var. Oluşan belirsizlik ortamı ticareti etkiliyor. Bu basamakta paranın karşı tarafa geçmesi garanti altına alınmadan eser ve mal sevkiyatı yapılmayabilir” diye konuştu.
“En değerli haftayı kaçırdık”
Mücevher İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Kamar’a nazaran Rusya tarafındaki bir sorun da ülkede operasyon sonrası yaşanan devalüasyon. Halkın alım gücünün düşmesinin oradaki operasyonlar için hayli olumsuz olduğunun altını çizen Kamar, olağanda en fazla satış yaptıkları devrin 8 Mart haftası olduğuna dikkat çekerek karşı karşıya kaldıkları ziyana dikkat çekti.
Kamar, “Biz bu iki coğrafyaya farklı bakıyoruz. İkisi de bizim için çok kıymetli pazarlar. İki ülkede de yatırımlarımız, mağazalarımız var. Bizim bu iki pazarda da en fazla satış yaptığımız periyot 8 Mart haftasıydı. Yani biz bayanlar günü münasebetiyle bu iki ülkede bir yıllık satışımızın yalnızca yüzde 20 ila 30’unu bir haftada gerçekleştiriyorduk. Operasyonun başlamasıyla burada da bu türlü bir ziyan var” halinde konuştu.
Kiev’de isabet alan bir apartman.
“Türkiye’ye nasıl para göndereceğim?”
Kamar, bu bahiste para transferlerine de dikkat çekti. Bütün işlerinin Rus bankalarıyla olduğunu belirterek “Ben buradaki bankalardan Türkiye’ye bir para transferi yaparsam Avrupa ve Amerika’ya olan ticaretim de riske girebilir. Bakıyorum, çalıştığımız bütün bankalar yaptırım listesinde. Ben nasıl para göndereceğim Türkiye’ye. Yeni banka bulmamız lazım. Burada da öteki bir karışık nokta var” diyen Kamar, şunları ekledi:
“Bu benim şirketim için sorun. Haydi ben küçük bir firmayım ancak bu pazarda çalışan çok büyük Türk şirketleri var. Kazara bir bankadan Türkiye’ye para transferi yaparsak ihracatımız da riske girecek.”
“Diplomasi süratle devreye girmeli”
En değerli isteklerinin daha fazla insan ölmeden bu krizin sonlanması olduğunu anlatan Türkiye Deri Sanayicileri Derneği Lideri Burak Uyguner de diplomasinin süratli ve aktif bir halde devreye girmesi gerektiği davetinde bulundu. Bu krizin daha insani sistemlerle sonlanması ve savaşın bitmesi gerektiğini belirten Uyguner, “Bizim birinci istediğimiz bu. Sonrasında işler bir biçimde yoluna girer diye düşünüyoruz. Esasen bizim memleketler arası ticarette yaşadığımız birinci kriz değil bu. Rusya ile yaşadığımız uçak krizinde ticaretimiz kıymetli ölçüde ziyan görmüştü. Fakat alternatif pazarlarla o açığı kapattık. Bu krizde de iş dünyası ve iktisat etrafları bir tahlil üretecektir. Ancak önceliğimiz diplomasinin süratle devreye girip daha fazla can ve mala ziyan gelmeden bu çatışmanın bitmesi” biçiminde konuştu.
Krizin bir an evvel bitmesinin kendilerinin tek isteği olduğunu aktaran Mustafa Kamar da “Ülkelerin bu işin tahlili için daha fazla efor göstermesi gerekiyor. Türkiye özelinde de yalnızca bizim orada yaptığımız işler değil çok sayıda bölüm için buraya gelen Ruslar ve Ukraynalılar stratejik kıymete sahip. Krizin uzaması zincirleme tesir yaratır” dedi.
Emre Eser
© Deutsche Welle Türkçe
