Yükseköğretim Heyeti’nin (YÖK) aldığı son kararla üniversite imtihanları için baraj uygulamasını kaldırması halihazırda nitelik açısından çok tartışılan üniversiteleri ve giriş şartlarını tekrar gündeme getirdi. Muhalefet YÖK’ün son adımını bir “seçim yatırımı” olarak görürken, eğitimciler üniversitelerde niteliğin daha da düşeceği tasasını taşıyor.
Her yıl binlerce öğrencinin ter döktüğü üniversite imtihanları bu yıl da haziran ayının ortasında yapılacak. Fakat imtihan müracaatları başlamadan çabucak evvel YÖK değerli bir değişikliğe imza atarak ön lisans ve lisans programlarını tercihte uygulanan baraj puanlarını kaldırmaya karar verdi.
Böylelikle bir adayın 2 yıllık ön lisans programlarını tercih edebilmesi için Temel Yeterlilik Testi’nden (TYT) yani Türkçe ya da Temel Matematik testlerinin rastgele birinden yarım net çıkarması kâfi olacak. Dört yıllık lisans programlarını tercih edebilmek için ise adayın Alan Yeterlilik Testi’ndeki (AYT) iki farklı testten en az birinden yarım net çıkarması gerekecek.
TYT ve AYT olarak isimlendirilen bu iki test için daha evvel baraj uygulaması vardı ve adayların 150 ile 180 puanlık barajları geçmesi gerekiyordu.
YÖK: Elemeyi bir kenara bıraktık
Çok tartışma yaratan bu kararı savunan YÖK, üniversite imtihanlarının artık bir eleme değil, sıralama imtihanı olduğunu belirtiyor.
YÖK Lideri Erol Özvar da yaptığı açıklamada bu düzenlemenin gerisinde yatan temel sebebin daha fazla adayın tercih yapabilme hakkına kavuşması olduğunu söyleyerek, “Buna niye gittik? Buna gitmemizin sebebi aslında şuydu: İmtihanlar eleme yordamı de olabiliyor, birebir anda muvaffakiyet sıralaması metodu de olabiliyor. Bu sene bu uygulama ile birlikte aslında biz elemeyi bir kenara bırakmış olduk” diye konuştu.
“4 yılda ne değişti?”
YÖK Lideri Özvar baraj uygulamasının kaldırılmasını savunurken, eski YÖK Lideri Yekta Saraç periyodunda barajın üniversitelerin genel niteliği açısından gerekli olduğu bilhassa vurgulanmıştı.
Saraç periyodunda 2018 yılında baraj uygulaması “Baraj puanının yükseltilmesi, girdi asıllı bir düzgünleştirme olup yükseköğretim süreçlerinde kalitenin yükseltilmesi ismine kıymetli bir adımdır” kelamlarıyla savunulmuştu.
Peki ortadan geçen dört yıl içinde ne değişti de evvelden nitelik için kural görülen baraj artık gereksiz görülmeye başlandı?
DW Türkçe’ye konuşan MEF Üniversitesi Rektör Yardımcısı Erhan Erkut, son adımın büsbütün popülist bir adım ve seçim yatırımı olduğunu söyleyerek, şunları kaydetti:
“Burada dolmayan devlet üniversitelerini doldurmaya, dolmayan vakıf üniversitelerine ekonomik dayanak sağlamaya, dolmayan üniversitelerin kent esnafına takviye olmaya ve işsizliği gizlemeye çalışıyorlar. Öğrencilere hayal satıyorlar ve mesken gençlerini üniversiteye sokarak istatistikleri de daha kabul edilebilir hale getirmeye çalışıyorlar.”
“ÖSYM ve MEB’in bilgisi dışında bir adım”
Eğitimci CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya da eski YÖK Lideri Saraç periyodunda barajın yükseltildiğini, düşürülmesi istikametinde yapılan taleplere Saraç’ın direndiğini ve sonunda da gönderildiğini hatırlatarak, barajların kaldırılması adımının bir gecede, ÖSYM ve Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın bilgisi dışında atıldığını belirtti.
DW Türkçe ile edindiği bilgileri paylaşan Kaya, bu kararın YÖK Genel Şurası gündemine de toplantının yapılmasından birkaç saat evvel girdiğini, üyelerin haberinin olmadığını ve toplantı sırasında yapılan itirazların da YÖK Lideri tarafından dinlenmediğini kaydetti.
Kaya’ya nazaran barajların kaldırılması bir seçim yatırımı ve tıpkı vakitte kontenjanları dolmayan vakıf ile özel üniversitelerin baskısı sonucu atılan bir adım.
“Aslında üniversite imtihanları kaldırılmış oldu” diyen Kaya, barajların kaldırılması ile bir tane matematik sorusu yapan kişinin isterse matematik kısmına gideceğini ve bitirebilmesi durumunda formasyon alarak öğretmen olabileceğini savundu. Kaya, “Z neslinin beklentilerini dört yıl ötelemiş olacaklar. Ancak üniversite hayali kuran gençleri nitelikli eğitimden uzaklaştıran bir uygulama olacak” yorumu yapıyor.
“Okuduğunu anlamayanlar üniversiteye girecek”
Baraj varken başarılı olamayarak elenen ve üniversiteye yerleşemeyen yaklaşık 1 milyon öğrencinin yeni sistemle tercih yapabileceği belirtiliyor.
Bu da dünya sıralamalarında aslında yer alamayan üniversitelerdeki nitelik problemini daha da derinleştirir mi sorusunu akla getiriyor.
ODTÜ bünyesinde 2009’da kurularak Türkiye ve dünya üniversite sıralamalarını yapan Akademik Performansa Nazaran Üniversite Sıralaması (URAP) koordinatörü, ODTÜ eski Rektörü Ural Akbulut Türkiye’nin dünya üniversiteleri ortasında halihazırda makus durumda olduğuna dikkat çekiyor.
Akbulut, şu bilgileri veriyor:
“15 tane araştırma üniversitemiz dünyadaki 11 sıralamanın hiçbirinde birinci 500 içine giremiyor. Öbür taraftan tüm üniversitelere baktığımız vakit 70 üniversitemizin yalnızca webometrics sıralamasında ismi geçiyor. O da şu demek; şayet web siteniz varsa siz bu sıralamaya giriyorsunuz. Yani 70 üniversitenin ismi orada yalnızca web sayfası olduğu için geçiyor. Bu alışılmış çok üzücü bir şey.”
Uluslararası Öğrenci Değerlendirmesi Programı (PISA) sonuçlarına nazaran Türkiye’deki öğrencilerin “okuduğunu anlamak” açısından çok gerilerde olduğunu anımsatan Akbulut, “Şimdi okuduğunu anlamayan bu öğrenciler üniversite imtihanında hiçbir baraja takılmadan üniversiteye girme bahtına sahip olacak” diyor.
Erhan Erkut da Türkiye’de liselerde bir bitirme imtihanı olmadığına dikkat çekerek, “Bu gelişme üniversitelerdeki seviyeyi de aşağıya çekecektir. Zira aslında lise bitirmemesi gereken bir çocuk üniversiteye girmiş oluyor. Şayet lise bitirme imtihanımız olsaydı bırakın barajsız imtihanı, üniversiteye imtihansız girişi bile desteklerdim” diyor.
Bu ortada YÖK tıpkı karar kapsamında Temel Yeterlilik Testinin 135 dakika olan imtihan müddetini, 30 dakika artırarak 165 dakikaya çıkardı.
Gülsen Solaker
© Deutsche Welle Türkçe
