Alman Lisan ve Şiir Akademisi’nin 2022 Georg-Büchner Mükafatı, Türkiye kökenli muharrir Emine Sevgi Özdamar’a verildi. Böylece birinci sefer ana lisanı Almanca olmayan bir muharrir bu mükafatı almış oldu.
Özdamar’a mükafatı 5 Kasım’da Darmstadt’ta düzenlenen merasimle takdim edildi. Muharrir, oyuncu ve tiyatro direktörü Özdamar, teşekkür konuşmasında Georg Büchner’in kendisi için “bir örnek ve ağabey figürü” teşkil ettiğini söyledi. Özdamar konuşmasında, “Herkesin gökyüzünde, yalnızca yıldızların değil, kendisini etkileyen insanların da hep parladığı bir ferdî gökyüzü vardır. Bunlardan biri de benim ağabeyim Georg Büchner” dedi.
Büchner’in yapıtlarıyla 60’lı yıllarda İstanbul’da öğrenci olduğu periyotta tanıştığını belirten 76 yaşındaki Özdamar, “Bilincimi genişletme, okuma ve öğrenmeye duyduğum hasretin Büchner’le ilgisi vardı” dedi.
Almanya Kültür Bakanı Claudia Roth ise Özdamar’ın Georg-Büchner Ödülü’ne layık görülmesiyle ilgili açıklamasında, “Dili çok düzgün kullanan, şiirsel tınıları ile Alman edebiyatına yeni, şaşırtan perspektifler kazandıran usta anlatıcı Emine Sevgi Özdamar’ı kalpten kutluyorum. Edebiyatı bizi Alman, Türk ve Avrupa tarihinin içine çekiyor. Bu nedenle Emine Sevgi Özdamar kültürler ortası değerli bir arabulucu. Baskın özgürlük sevgisi, tiyatroyla olan yakın ilgisi ve lisanının özellikli tonu onu Georg-Büchner Ödülü’nün ülkü taşıyıcısı hâline getiriyor” dedi.
Özdamar, 1946 yılında Malatya’da doğdu. Bursa ve İstanbul’da yaşadıktan sonra 1965 yılında iş gücü göçü kapsamında Almanya’ya geldi. Berlin’de bir fabrikada emekçi olarak çalışırken tiyatro kurslarına da katıldı. Doğu Berlin’de tiyatro oyunlarında rol aldı. Daha sonra Batı Almanya’da, Fransa’da ve Türkiye’de tiyatro kümelerine katıldı. Tiyatro çalışmalarının yanı sıra Almanca roman, hikaye, tiyatro oyunları ve senaryolar kaleme aldı. Almanya’da çok sayıda ödül alan birinci romanı “Hayat bir kervansaraydır, iki kapısı vardır, birinden girdim, başkasından çıkıyorum” Türkçeye de çeviri edildi. Muharririn çok ödüllü romanı “Ein von Schatten begrenzter Raum” (Gölgelerle sonlu alan) geçen yıl yayımlandı.
Fotoğraf: Helmut Fricke/dpa/picture alliance
Elli bin euro fiyatındaki ödül, Almanca lisan bölgesi içindeki en itibarlı edebiyat mükafatı olarak kabul ediliyor. 1951 yılından bu yana verilen mükafatların sahipleri ortasında Max Frisch, Günter Grass üzere değerli isimler bulunuyor.
Özdamar daha evvel de yapıtlarından ötürü çeşitli ödüllere layık görülmüştü.
Ödül ismini, Darmstadt’ta yetişen müellif, tabiat bilimci ve özgürlük savaşçısı Georg Büchner’den (1813-1837) alıyor. Büchner’in en bilinen yapıtları ortasında “Woyzeck” ve “Danton’un ölümü” bulunuyor.
Ödül geçen yıl Avusturyalı muharrir ve tercüman Clemens J. Setz’e verilmişti.
dpa,DW/BÖ,CÖ
