“Haddini bilsin!”
Recep Tayyip Erdoğan ve toplumsal medyadaki trol ordusundan en sık duyduğumuz cümle bu. Üstten bakan, tartışmaya kapalı, karşı tarafı susturmaya, sindirmeye yönelik, eleştiriyi toptan reddeden, tehditkâr bir hali yansıtıyor. Bu hal iktidarın işine iki türlü yarıyor. Erdoğan ve Bahçeli iştirakini gerginlik, ulusal ve manevi bedeller daima akına uğruyormuş algısı ayakta tutuyor. Bu algının üzerine reaksiyon ve polemik inşa etmek de iktidarın aleyhinde olan gündemi değiştirmek için kullandığı sihirli formül.
AKP – MHP oy mu kaybetti? Vatandaş artırımlara isyan mı ediyor? Gençler aile ve cemaat baskısı, türlü istismar ya da gelecek korkusu nedeniyle intihar mı ediyorlar? İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiniz ve tekrar sicili kabarık bir katil, peşini bırakmadığı bayanın canını mı aldı? Çek oradan çabucak bir “haddini bil!” Çok seveni olan, toplumsal medyada çok takipçisi bulunan bir ismi seç. Trollerin çalışsın, günler, hatta yıllar öncesine bakıp, materyal bulsun. Saldırıyı başlat. Mesela Sedef Kabaş’ın günler evvel Tele 1’de Uğur Dündar’a konuk olduğu programda, mecliste küfretmeye kadar varan sert siyaset lisanını eleştirdiği konuşmasını cımbızla, başını at, 28 saniyesini, sadece bir cümle içinde “büyük baş” ve “saray” tabirleri geçiyor diye, “Cumhurbaşkanı’na hakaret etti” savıyla servis et. Toplumsal medya kitlen galeyana gelsin, meslektaşımız güya kaçacakmış üzere, gece saat 2’de gözaltına alınsın, sıhhat denetimine koluna giren polisler eşliğinde götürülsün, #HaddiniBilSedefKabaş sabaha kadar 1 numarada TT olsun. Buyrun size yeni gündem.
Medyayı dizginleme çabası
Erdoğan olan biteni keyifle karışık bir öfkeyle izliyor. Anladığım kadarıyla etrafı onu bu cins durumlarda zaptetmeye çalışsa da, her vakit başarılı olamıyor. Erdoğan kendisinin hiddetli halinden hoşlanıyor bence. Çıkan gürültü büyüdüğünde kendini tutamayıp bodoslama giriyor konuya. En son Sezen Aksu’yu maksat aldığı üzere, o davudi sesiyle “Dillerini kopartırız”a kadar varan tehditler kullanmaktan kendini alamıyor. Bu kelamlarının Anadolu Ajansı haberinde hiç yer almaması, Erdoğan’ı dizginleyemeyen bağlantı danışmanının medyayı dizginleme gayretine işaret. Ne var ki, şişeden çıkan cini geri sokmak sıkıntı doğal.
Twitter’da oldukça takipçisi olan, sanal alemde bu işlerin nasıl yürüdüğünü en yeterli bilen gazetecilerden Serdar Kuzuloğlu da hafta içinde “haddini bil” etiketiyle TT listesine girdi. Trol grubu, onun da 11 yıl evvel yaptığı esprili bir konuşmanın görüntüsünü bulmuş, işine geldiği biçimde kırpmış ve Adem ile Havva’ya hakaret ettiği argümanıyla toplumsal medyada yayınlamıştı.
Suç yok, mazeret var
Bu ortada, üstte saydığım örnekler ne kadar kırpılmış, çarpıtılmış olursa olsun, hepsinin büsbütün söz özgürlüğü çerçevesinde kıymetlendirilmesi gerekiyor. Bunu Erdoğan da pek uygun biliyor aslında. Mesela Sezen Aksu’nun Şahane Bir Şey Yaşamak müziğindeki “Binmişiz bir alamete. Gidiyoruz kıyamete. Selam söyleyin o bilgisiz Havva ile Adem’e” kelamlarında geçen “cahil” sözünün ne manada kullanıldığını, lisana hakim bir siyasetçi olarak kestirim ediyordur. “Cahil”, Türk Lisan Kurumu (TDK) sözlüğünde, halk ağzında “deney(im)siz, genç, toy” manasına geliyor. Kur’an-ı Kerim’deki Bakara Müddeti’nin 35-39. ayetleri de, tam da bunu, Adem ile Havva’nın cennette şeytana kanıp, yasak ağacın meyvesini yiyerek gaflete düştüklerini anlatıyor. Yeni bir “haddini bil” dalgasına mahal vermemek için “kandırılma, gaflet” sözlerini, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın sayfasındaki tefsirden aldığımı da belirteyim.
Sezen Aksu, Türkiye’nin en üretken, en sevilen ve sayılan sanatkarlarından. Müzikleri ve varlığıyla bütün partiler ve siyasetçilerden daha birleştirici bir güce sahip. Erdoğan da dahil olmak üzere, faal siyaset yapan siyasetçilerin hepsinden daha uzun müddettir hayatımızda. Recep Tayyip Erdoğan ise cumhurbaşkanlığı makamında oturup da, bir sanatçıyı “dilini kopartmak” üzere bir tabirle gaye alan birinci siyasetçi. Mecliste, demokrasiye, laik Cumhuriyet prensibine bağlı kalacağına, herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması davasından ayrılmayacağına, vazifesini “tarafsızlıkla” yerine getirmek için bütün gücüyle çalışacağına yemin eden ancak bu yemini meydanlarda ya da mescitte unutabilen biri.
Seçmen sandığı bekliyor
Erdoğan’a nazaran “haddini bilmek”, yalnızca karşı tarafın işi. O yalnızca “had bildiren”, yani kelamlık manasıyla “sert bir karşılıkla uslandıran, yola getiren, cezalandıran” olabileceğini düşünüyor. Sezen Aksu’nun müzik kelamlarıyla ilgili konuşurken de, bundan üç yıl evvel Fatih Portakal’a “Bilmezsen haddini, bu millet patlatır enseni” diye tehdit savururken de, Kılıçdaroğlu’na ve muhalefete “15 Temmuz’da sokağa dökülenlere bu millet nasıl dersini verdiyse, siz de dökülün, siz de tıpkı dersi evelallah alırsınız” diye gözdağı verirken de bu türlü yapıyor lakin en tehlikelisi, kendi tabanına da bir nevi fedailik vazifesi biçiyor. “Millet sizsiniz, onlar değil” bildirisini pekiştiriyor. Meğer onun “millet” olarak tanımladığının kat be kat fazlası seçmen var. Sabırsızlıkla sandığa gidecekleri ve TDK sözlüğündeki açık tanımıyla, “Çevresindekileri hiçe sayarak yetkili olmadığı mevzularda yüksekten atanlara sert karşılıklarla gereken dersi verecekleri” günü bekliyorlar.
Banu Güven
© Deutsche Welle Türkçe
