Birkaç hafta evvel, Seyahat ve Çarşı Davası’nın son duruşması öncesinde, Alman bir gazeteciye Osman Kavala’nın neden dört buçuk yıldır mahpusta tutulduğunu anlatmaya çalıştım. Telefonda konuşuyorduk. Sınırın ucunda bir sessizlik oldu. Meslektaşıma, anlattıklarımı sindirmesi için biraz vakit verdim. Sessizlik biraz uzun sürünce, “Merak etmeyin, yayında daha kolay anlatırım” dedim. Duruşma sabahı yaptığımız radyo yayınında, “Bundan sonra ne olacak” diye de sordular, uygun bir şey diyemedim. O gün Osman Kavala’nın tutukluluğu üzerine konuştuk. Artık, davayla ilgili savcı mütalaasından sonra, ağırlaştırılmış müebbet mahpusu istenen Mücella Yapan başta olmak üzere, 15 yıldan 20’şer yıla kadar mahpusu istenen 6 şahıstan de kelam edeceğiz.
Gazeteci Banu Güven
Osman Kavala’nın dört buçuk yıldır mahpusta tutulmasının nedenini özetleyerek başlayalım. Kavala hiçbir hata işlemedi. Bir yurttaş olarak sivil toplum teşebbüslerinde yer aldı; demokrasi, hak, hukuk, adalet hususlarında sessiz kalmadı. Otoriter bir başkanlık rejiminin memlekete getireceği ziyanı en evvel söylem edenlerden biriydi. Müzakere sürecinde, Kürt sorununun tahlili için rejim değişikliği dayatmasına karşı durmak gerektiğini savunan bir kanaat lideriydi. Osman Kavala, OHAL periyodundaki hak ihlallerini de kaygı edindi; OHAL marifetiyle, bilhassa memleketin doğu vilayetlerinde çölleştirilen kültür sanat ortamını, dondurulan toplumsal hayatı canlandırmak için çalıştı, çabaladı. Otokratik rejimler varlıklarını sürdürmek için daima bir düşman imajına ve anlatısına gereksinim duyarlar. Erdoğan ve etrafı de bu anlatı için Osman Kavala’yı seçti. Erdoğan, Kavala’nın iktidarına bir tehdit oluşturduğuna kanaat getirdi. Onu mahpusta tutarak sivil topluma da göz dağı verdi.
Kişisel bir problem olmadığını ispat çabası
Osman Kavala’ya 4,5 yıldır çektirilen eziyet, şahsî bir hesaplaşma. Düpedüz politik bir tavır. Gözaltına alındığında neyle suçlanacağına hakikat düzgün karar bile vermemişlerdi. Seyahat finansörü dendi, o olmadı, beraat etti. Erdoğan çıkmasını istemediği için darbeden sorumlu tutulmaya çalışıldı, oradan tutuklandı. Bu hususta iki yılı aşkın müddettir iddianame düzenlenemediğinden, o suçlamadan da tahliye oldu, üzerine casusluk suçlamasından tutuklandı.
Bu mühlet zarfında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Kavala’nın tutuklanması ve hakkındaki kanıtlarla ilgili hak ihlali kararı vermişti. Bu karara uyulmadığı için Avrupa Kurulu’nda Türkiye’nin üyeliğiyle ilgili bir yaptırım süreci başladı. Buna karşın, 4,5 yıl sonunda, Kavala’nın ve Seyahat davasında beraberinde yargılananların beraat kararını temyiz eden savcının elinden çıkan ağır bir mütalaayla karşı karşıyayız.
Mücella Yapan hakkında ağırlaştırılmış müebbet, Can Atalay, Çiğdem Mater, Hakan Altınay, Mine Özerden, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ekmekçi hakkındaki 15-20 yıl mahpus istenmesinin gerisinde, Osman Kavala’nın tutsaklığının ve muhtemel mahkumiyetinin ferdî bir problem olmadığını ispat etme gayreti var.
Memleketin kültürel varlıklarını korumak için yorulmadan uğraş eden Mücella Yapan, daha evvel Gezi’den iki defa beraat etti. Ocak ayında yapılan duruşmada, “Ben hâlâ kirada oturan, hâlâ çalışmak zorunda olan biri olarak Osman Kavala ve Can Atalay ile birlikte, Seyahat’e sponsor olmakla suçlanıyorum. İki beraat kararından sonra size diğer kanıt bulma vazifesi vermişti mahkeme, var mı öbür bir deliliniz” diye sormuştu. Dün telefonda konuşurken de, “Guinness Rekorlar Kitabına başvuracağım. Tıpkı suçlamayla üç sefer yargılanan biri olarak” dedi.
Şubat ayındaki duruşmada, mahkeme avukatların soruşturmanın derinleştirilmesi talebini kestirmeden reddetmişti. Mütalaa bir cuma günü öğlenden sonra çıkarıldı. Haklarında ceza istenenlerden birkaçının izlenimi, sürecin hızlandırıldığı ve davanın 21 Mart’taki duruşmada karara bağlanabileceği istikametinde. Konuştuğum biri, “Karar çoktan verildi. Adalet Bakanı’nın değişmesi de bununla alakalıydı bence. Bekir Bozdağ’ın seçim öncesi birinci icraatını bu davada göreceğiz” dedi.
Osman Kavala’nın avukatlarından Tolga Aytöre ise bu mütalaanın akabinde müvekkilinin casusluk hatasından tutukluğunun kalkması gerektiğini söyledi. Savcı mütalaada, “Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs” kabahatinin casusluk cürmünü da kapsadığını belirtip, Kavala’nın yalnızca 312’nci husustan cezalandırılmasını istiyor. Bu talep, hem temyiz makamının değerlendirmesini, hem de AİHM’nin kanıtları de inceleyerek verdiği temele ait kararı hiçe sayıyor. Aytöre’ye nazaran, Kavala’nın 312’nci unsurdan tutukluluğu ihlal sayılmışken, birebir husustan karar giymesi imkansız. Alışılmış, hukukun üstünlüğünün olduğu bir ülkede.
Kavala’ya Tonhalle Düsseldorf İnsan Hakları Ödülü
Kavala, hayatını vakfettiği insan hakları, barış, özgürlükler, demokrasi, adalet, kültürel mirasın korunması üzere sıkıntıların üniversalliği için bugün memleketler arası platformlarda tanınan, hürmet gören ve desteklenen bir isim. İktidar tarafından bu nedenle böylesine önemseniyor ve cezalandırılıyor, insan hakları ve kültür teşebbüsleri tarafından ise ödüllendiriliyor. Kavala’nın bu vasıfları nedeniyle geçtiğimiz yıllarda aldığı İnsan Hakları Derneği İHD Ayşenur Zarakolu Fikir ve Söz Özgürlüğü Mükafatı, Milletlerarası Hrant Dink Mükafatı, Avrupa Arkeoloji Mirası Ödülü’ne, bu yıl da Tonhalle Düsseldorf İnsan Hakları Mükafatı eklendi. Bu ödül merasimi gelecek duruşmadan iki gün evvel, 19 Mart günü düzenlenecek. Merasimde çalınacak yapıtın seçimi ise rastlantısal değil. Beethoven’ın Schiller’den de el alarak yazdığı 9’uncu Senfoni, Osman Kavala ve sahip çıktığı tüm kıymetler için icra edilecek.
Banu Güven
© Deutsche Welle Türkçe
