Yine birebir soru: Nasıl oluyor da Viktor Orban hala bu kadar dayanak görüyor? Şimdiye kadar buna yanıt hazırdı; “Kendi içinde bölünmüş ve zayıf muhalefet yüzünden” deniyordu. Bu sefer ise yani 3 Nisan 2022’de düzenlenen seçimlerde altı muhalefet partisi genel seçimlere birlikte gitti. Hatta hazırlık sürecinde ön seçimler bile yaptılar ve muhalefetten adaylar birbirine karşı yarıştı. Bir de bu sefer seçimlerde kışkırtıcı kampanyalar yerine siyasi içerikler konuşuldu.
Ancak seçim sürecinde oluşan izlenim yanıltı. Nihayetinde Orban’ın partisi Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) kararsız seçmeni daha âlâ harekete geçirmeyi başardı. Hatta muhalefetin kazanacağına kesin gözüyle bakılan seçim bölgelerinde bile Fidesz kazandı. Nasıl mı?
“Mücadele” telaffuzunda Orban daima yeterliydi. Son yıllarda Viktor Orban yüksek apartman aidat masraflarıyla çaba etti, Avrupa Birliği’ne karşı gayret etti, Soros’a karşı gayret etti, göçe, sivil toplum örgütlerine ve son olarak da (Ukrayna’daki) savaşa karşı çaba etti.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali başlarda iktidar partisinin seçim kampanyasında bocalamasına neden oldu. Sonrasında ise çabucak toparlandı ve çizgisini tutturdu: “Fidesz barışın yanında, Fidesz iktidarda olduğu sürece Macaristan üzerinden silah sevkiyatı yapılmayacak, Ukrayna’ya barış gücü yollanmayacak ve Macaristan’ın güç teminini tehlikeye atabilecek Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılınmayacak” dendi.
Dora Diseri, DW Macarca Yayınlar Sorumlusu
Zelenskiy düşman olarak gösterildi
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto hatta Ukrayna’yı Macaristan seçimlerini etkilemeye kalkışmakla suçladı. O denli olunca da Macaristan hükümeti Avrupa Birliği (AB) ve NATO içinde Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’i kahraman olarak değil “muhalefet ile bağlantı içinde bulunan bir düşman” olarak gören tek ülke oldu.
Dolayısıyla da Macaristan Başbakanı Orban Polonya, Çekya ve Slovenya hükümet liderlerinin Mart ayı ortasında Ukrayna’nın başşehri Kiev‘e yaptıkları takviye seyahatine katılmadı. Bilakis Orban, Macaristan üzere Moskova ile yakın bağı olan ve dün ülkesindeki cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Sırbistan Cumhurbaşkanı Alexandar Vucic’i ziyaret etti.
Orban bu seçim için büyük risk aldı
Viktor Orban son seçimlerden zaferle çıkmak için büyük risklere girdi. Rusya yanlısı çizgisiyle, çok esaslı geleneğe sahip olan Polonya-Macaristan dostluğunu tehlikeye attı. Hatta Macaristan, Polonya, Çekya ve Slovakya’dan oluşan Vişegrad Dörtlüsü bile tehlikeye girdi. İlaveten Macar hükümeti, ülkedeki yüksek enflasyonu gizlemek için her yola başvurdu. Ebeveynlere gelir vergileri geri ödendi, emeklilere bir aylık ek maaş verildi, akaryakıt ve besin fiyatlarını frenlemek için dayanak yapıldı, doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artırımlar olabildiğince geciktirilerek uygulamaya kondu.
Ancak bu bu türlü gitmez. Macaristan hükümetinin hazinesi bu önlemleri daha uzun mühlet sürdüremez. Orban, ülkesini iflasa sürüklemek istemiyorsa tasarrufa gitmek zorunda. Ayrıyeten ülkesini kendisinin soktuğu diplomatik izolasyondan da çıkarması gerekiyor. İlişkin olduğu Vişegrad Dörtlüsü ülkeleriyle alakalarını ve birebir vakitte AB’deki pozisyonunu güzelleştirmesi gerek.
Muhalefet başarısız oldu
Macaristan seçimlerinde muhalefetin mağlubiyeti, oluşan bu seçim ittifakının uzun sürmeyeceğini de gözler önüne serdi. Muhalefetin yeniden tekrar esaslı değişime gereksinimi var. Altı muhalefet partisinin ortak adayı Peter Marki-Zay’in, seçim akşamı yaptığı konuşmada gerisinde o altı muhalefet partisinden gayret arkadaşları değil, ailesi vardı. Son bir defa Marki-Zay’in gerisinde fotoğraf vermekten ise ittifakın neden işe yaramadığına dair açıklamalar hazırlamaya giriştiler. O denli ya da bu türlü muhalefet de gereğince muhalif olamadı. Üzerinde uzlaştıkları muhalefetin adayı Peter Marki-Zay eski bir Fidesz taraftarıydı ve seçmen gözünde tahminen Orban hükümetinin daha güzel bir versiyonuydu, fakat gerçek bir alternatif olamadı.
Bu durum da çok sağcıların ekmeğine yağ sürdü. Çok az bir kısmın yüzde 5 seçim barajını aşmasını beklenen gördüğü çok sağcı “Bizim Ülkemiz” (Mi Hazank) meclise girmeyi başardı. “Bizim Ülkemiz”, 2018’de çok sağcı Jobbik Partisinin en sağcı kanadı olarak ayrılarak kuruldu ve iktidardaki Fidesz’in uydusu oldu. Fidesz de onun kamuoyunda belirli ölçüde görünür olmasına müsaade verdi. “Bizim Ülkemiz”, bilhassa Covid-19 virüsüne kuşkulu bakan bölümden, aşı karşılarından ve homofobik seçmenden oy aldı.
Paralel dünyalar
Macaristan’daki seçimler, ülkenin içinde bulunduğu çok bölünmeyi de tescil etmiş oldu. Kentler ile kırsal kesim ortasındaki makas daha da açıldı- bu ideolojik açıdan da bu türlü oldu. Muhalefet büyük kentlerin, iktidardaki Fidesz ise kırsal bölgelerin oylarını aldı. Macaristan’da bu paralel durum uzun müddettir var. Birinde Viktor Orban “barışın elçisi, ülkenin haklarının savunucusu ve kurtarıcısı” olarak görülürken başkasında “Putin‘e yakınlığıyla tanınmış, dolandırıcı, yolsuz, Macaristan’ı Avrupa Birliği’nden çıkarmaya çalışan biri” olarak görülüyor. Buna artık bir nokta koymak gerekiyor. Orban, halk içindeki bölünmede uçurumu o denli derin kazdı ki, bir gün içine kendi düşecek. Evvel bunu fark etmesi gerekiyor, yoksa onun için de çok geç olacak.
Dora Diseri
